Buitengebied Emmen, Schoonebeek, Oostersebos 15

2.3.1 Structuurvisie gemeente Emmen 2020, Veelzijdigheid troef

De Structuurvisie gemeente Emmen 2020, Veelzijdigheid Troef, is 24 september 2009 vastgesteld. De structuurvisie is opgesteld als ruimtelijke vertaling van de ambities gesteld in de Strategienota Emmen 2020. De structuurvisie geeft de hoofdlijnen van de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente Emmen weer. In de structuurvisie wordt de ruimtelijke structuur van 2020 geschetst aan de hand van een aantal thema's, te weten landschap, duurzaamheid, verkeer, werken, wonen, voorzieningen en veiligheid.

De koers voor de landbouw is gericht op een mogelijke schaalvergroting dat plaats dient te vinden binnen de structuur van het huidige landschap. In de structuurvisie wordt landbouw aangewezen als drager van het landschap. Het grondgebied van Emmen is daarbij onderverdeeld in 4 deelgebieden waarvoor een aantal koersen waar het gaat om landbouwontwikkeling is weergegeven. Het plangebied bevindt zich binnen deelgebied D. De zuidrand van de gemeente kenmerkt zich door kleinschalig landschap, met veel grasland en de aanwezigheid van natuurwaarden (Bargerveen, Schoonebeekerdiep). Landbouw gaat hier samen op met recreatie, natuur en landelijk wonen. Functieverruiming c.q. multifunctionaliteit staat hier voorop.

2.3.2 Ruimtelijke waardenkaart

De Ruimtelijke waardenkaart (RWK) is een eind september 2011 vastgestelde uitwerking van de Structuurvisie Emmen 2020. De Ruimtelijke waardenkaart belicht de cultuurhistorische en de landschappelijke waarden van het grondgebied van de gemeente Emmen. Het geeft een beschrijving van het ontstaan van het landschap en stelt de belangrijkste karakteristieken van het landschap vast, geeft de knelpunten aan met betrekking tot hedendaagse ruimtelijke ontwikkelingen en stelt een strategie op voor behoud, versterking en ontwikkeling van het landschap in relatie tot cultuurhistorie. Het document biedt concrete handvatten voor de ontwikkeling van het landschap in relatie tot cultuurhistorie en geeft aan met welke aspecten in de planvorming rekening dient te worden gehouden.

Deelgebieden en kenmerken per deelgebied
De RWK maakt een onderscheid in deelgebieden. Het plangebied ligt binnen het deelgebied 'Randveenontginning Schoonebeek' (kleinschalige veenontginningen). Het landschap van de hoogveenontginningen gaat naar het zuiden over in het Bargerveen, één van de laatste levende hoogveengebieden van het land. Aan de zuidzijde ligt het Schoonebeekerdiep, met daarin de Wilms Boo, en op de overgang naar het (voormalig) veencomplex uitzonderlijk gaaf bewaarde middeleeuwse dorpen als Westerse Bos, Middendorp en Oosterse Bos.

Het landschap van Schoonebeek bestaat uit een reeks van zeer smalle oost-west gerichte dekzandruggen/dekzandkopjes welke langs het beekdal liggen. Op deze ruggen / koppen zijn de buurtschappen tot ontwikkeling gekomen. Daarmee weerspiegelt de bebouwing de opbouw in de ondergrond. In contrast tot de beslotenheid van de dorpen en buurtschappen staat de openheid van het beekdal van het Schoonebeekerdiep. Kenmerkend in het landschap zijn onder andere het microreliëf van de zandkoppen, de ensemblekwaliteit Westerse Bos, Middendorp, Oosterse Bos en de opstrekkende verkaveling en in samenhang daarmee een opstrekkend sloten- en houtwallenpatroon. Behoud van deze kenmerken is van belang.

De Ruimtelijke waardenkaart omvat een drietal kaarten.

• 1. Ruimtelijke aspecten, genoemd voor de omgeving van het plangebied:
  • a. Dorp op zandopduiking
  • b. Kanaal (opstrekkend slotenpatroon)
  • c. Overige beplanting
• 2. Visuele aspecten, genoemd voor de omgeving van het plangebied:
  • a. Robuuste ruimte hoogveen ontginning
• 3. Elementen, genoemd voor de omgeving van het plangebied:
  • a. Geen

2.3.3 Welstandsbeleid

Bouwwerken moeten voldoen aan 'redelijke eisen van welstand'. Een welstandscommissie beoordeelt bouwplannen aan de vooraf vastgestelde welstandscriteria opgenomen in de Welstandsnota. Op 30 juni 2016 heeft de gemeenteraad de Welstandsnota vastgesteld. In deze nota wordt vooraf bepaald wat de redelijke eisen van welstand zijn. Dit betekent dat gekeken wordt of een bouwplan qua uitstraling wel past bij de omgeving.

Het bestemmingsplan en de Welstandsnota zorgen samen voor het behoud van de ruimtelijke kwaliteit. Het bestemmingsplan geeft aan wat, hoeveel, in welke vorm en waar er gebouwd mag worden. Het welstandsbeleid geeft aan hoe het gebouw er uit mag komen te zien. Dit wil zeggen dat het welstandsbeleid moet voorkomen dat er gebouwen gebouwd worden die afbreuk doen aan de omgeving. Het nieuwe welstandsbeleid heeft zo min mogelijk regels. Voor Oostersebos geldt het welstandregime 'hoog' en voor het buitengebied geldt het welstandsniveau 'welstandsluw'.

De welstandscommissie heeft geadviseerd op het bouwplan en heeft deze akkoord bevonden.

2.3.4 Provinciaal beleid

Omgevingsvisie Drenthe

In 2014 is de geactualiseerde Omgevingsvisie Drenthe vastgesteld. De Omgevingsvisie is het strategische kader voor de ruimtelijk-economische ontwikkeling van Drenthe tot 2020. De Omgevingsvisie Drenthe is een integraal document. De Omgevingsvisie heeft voor de provincie vooral een interne binding. Dit betekent dat de provincie bij de uitoefening van haar taken aan de Omgevingsvisie gebonden is.

De missie van de provincie is het ontwikkelen van een bruisend Drenthe, passend bij de kernkwaliteiten die de provincie rijk is. De kernkwaliteiten zijn de kwaliteiten die bijdragen aan de identiteit en aantrekkelijkheid van Drenthe. Het provinciaal belang ligt in het behouden en waar mogelijk ontwikkelen van de kernkwaliteiten.

De kernkwaliteiten van Drenthe zijn uitgewerkt naar meer concrete indicatoren:

Kernkwaliteiten	Indicatoren
Rust Stilte	Duisternis
Ruimte	Openheid van het landschap
Natuur	Biodiversiteit
Landschap	Diversiteit Gaafheid van landschappen
Oorspronkelijkheid	Cultuurhistorische waarden Archeologische waarden Aardkundige waarden
Veiligheid	Sociale veiligheid Externe veiligheid Verkeersveiligheid
Noaberschap, Menselijke maat, Kleinschaligheid (Drentse schaal)	Leefbaarheid Passend bij Drenthe

Naast de kernkwaliteiten van Drenthe is er de dynamiek van bedrijvigheid. Bedrijvigheid in Drenthe is van grote maatschappelijke en economische betekenis vanwege de werkgelegenheid en de vitaliteit van het platteland en de steden. De provincie acht bedrijvigheid van provinciaal belang en benoemt dit tot een kernwaarde.

Specifiek voor het landelijk gebied wil de provincie voldoende ontwikkelingsmogelijkheden bieden voor landbouw, recreatie en toerisme en andere niet-agrarische bedrijvigheid. Het regionale economische vestigingsklimaat is van provinciaal belang.

Op kaarten behorende bij de Omgevingsvisie Drenthe is bovenstaande nader weergegeven. Op een aantal kaarten (wanneer relevant) is het plangebied als volgt aangeduid:

Visiekaart en doelstellingen

Het plangebied ligt binnen een gebied dat op de visiekaart is aangeduid als 'Multifunctioneel gebied'. Naast de robuuste systemen kent Drenthe gebieden waar verschillende functies en ambities samenkomen. Het gaat hierbij vooral om de combinatie van landbouw, natuur, recreatie en landschappelijke waarden. Kenmerkend voor deze gebieden is dat er – in tegenstelling tot de robuuste systemen – geen sprake is van een hoofdfunctie die leidend is in de ordening. Deze gebieden hebben in de omgevingsvisie eigen beleid gekregen (zie hoofdstuk 9 omgevingsvisie).

In multifunctionele gebieden zijn voor specifieke aspecten soms verbijzonderde voorwaarden vanuit de Omgevingsvisie van belang. Een voorbeeld is de bouwvlakbenadering in hoofdstuk 6 van de omgevingsvisie. Agrarische bedrijven die zich verder willen ontwikkelen, hebben vaak behoefte aan uitbreiding of nieuwbouw van bedrijfsgebouwen. Uitbreiding van het bouwvlak moet ruimtelijk worden ingepast. Hierbij moeten de kernkwaliteiten (kaarten 2a t/m 2f) in acht worden genomen. Ruimtelijke kwaliteit vergt ruimte. Daarmee wordt niet bedoeld méér oppervlakte voor bebouwing, maar een benadering waarbij de gebouwen en de sleuf- en mestsilo’s goed ten opzichte van elkaar worden gesitueerd en waarbij de erfbeplanting voor landschappelijke inpassing optimaal wordt aangelegd.

Voor gebieden met de aanduiding 'landbouwgebied' zijn de gemeenten verantwoordelijk voor het vaststellen van de maximale oppervlaktemaat voor grondgebonden agrarische bedrijven. Voor de multifunctionele gebieden is de maximale grootte van het bouwblok 1,5 hectare. Onder voorwaarde van ruimtelijke inpassing is een verdere vergroting mogelijk.

Voor uitbreiding van niet-grondgebonden agrarische bedrijven staat in de Provinciale omgevingsvisie geen onderscheid tussen gebieden benoemd. Het bouwvlak bij uitbreiding bedraagt 1,5 hectare. Bij winst voor milieu of dierenwelzijn en landschappelijke inpassing mag dit worden vergroot tot 2 hectare. Als eis geldt één bouwlaag.

Kernkwaliteiten

Landschap

Het plangebied is gelegen binnen het landschap Wegdorpen van de randveenontginningen. De randveenontginningen vormen binnen Drenthe een bijzonder landschapstype. Ze liggen langs de randen van de Veenkoloniën en zijn ontstaan door het ontginnen van de randen van het toenmalige immense hoogveenpakket. Het kleinschalige, meer onregelmatige beeld van dit landschapstype wordt bepaald door de dorpen: langgerekte bebouwingslinten met dwars daarop een smalle, onregelmatig opstrekkende verkaveling.

Het omringende landelijke gebied dringt door in het wegdorp. Vanaf de hoofdweg is tussen de bebouwing door het landelijke gebied waarneembaar. Het dorpssilhouet is een langgerekte, smalle, slingerende strook, waarvan de massa wordt gevormd door een onregelmatige aaneenschakeling van forse boerderijen, kleinere boerderijen en woningen met erfbeplantingen. Dominerend is de beplanting van opgaande bomen langs de weg, in een overigens open landschap. Typisch is de ligging op de lichtglooiende rand van een hoogveenontginning en veelal een stroomdal.

Het provinciaal beleid is gericht op het behouden en versterken van de kavelstructuur met de omringende kenmerkende open ruimtes en de ontsluitingsstructuur. Dit gebeurt mede door het behouden van de wegbeplanting langs de hoofdontsluiting.

Aardkundige waarden

Aardkundige waarden zijn natuurlijke variaties in het aardoppervlak van geomorfologische, geologische, bodemkundige verschijnselen en/of processen die onder andere onder invloed van wind en water gebeuren. Onder aardkundige waarden vallen bijvoorbeeld veentjes, pingoruïnes, stuwwallen, zandkoppen en (micro en macro)reliëf.

Aardkundige waarden die bijdragen aan het specifieke Drentse karakter wil de provincie Drenthe behouden en waar mogelijk herstellen zonder daarbij het normale landbouwkundig gebruik te belemmeren. Voor de aardkundige waarden worden drie beschermingsniveaus onderscheiden die verschillen in de mate van inzet van de provincie. De hoge en het gemiddelde beschermingsniveau zijn van provinciaal belang.

Het plangebied is gelegen binnen een gebied met een generiek beschermingsniveau (respecteren). In deze gebieden staat de provincie Drenthe ontwikkelingen toe, maar moeten wel de lokale aardkundige kenmerken voor de toekomst bewaard blijven.

Archeologie

De inhoudelijke kaart Archeologie geeft een overzicht van de archeologische waarden en verwachtingen die de provincie van provinciaal belang achten. In gebieden of terreinen met een archeologische verwachting op de archeologiekaarten, wordt gestuurd op een goede uitvoering van archeologisch onderzoek. Niet voor alle bodemingrepen is archeologisch onderzoek vereist. Dit hangt af van de omvang en aard van de ingreep, de waarde/verwachting van de locatie en het vrijstellingenbeleid zoals dat is uitgewerkt in de gemeentelijke archeologiekaarten.

Cultuurhistorie

Het beleid van de provincie Drenthe ten aanzien van cultuurhistorie is beschreven in het Cultuurhistorisch kompas. Het plangebied is gelegen binnen het gebied Emmen en haar venen. Het generieke beleid 'respecteren' is van toepassing. Het is bedoeld om de cultuurhistorische samenhang, zoals die is vastgelegd in de hoofdstructuur, te borgen.

Rond het Amsterdamscheveld en het Bargerveen zijn verschillende fasen van veenontginning zichtbaar door strakke interne ontginningslijnen, aan de randen rafelige grenzen tussen wel en niet afgegraven en in cultuur gebracht hoogveen. Voor de randveenontginningen zijn kenmerkend:

• Licht slingerend verloop van de weg als ontginningsas parallel aan het Schoonebekerdiep;
• Een onderscheid tussen oost en west in lintdorpen en esgehuchten;
• Een opstrekkende verkaveling vanuit het lint.

Provinciale omgevingsverordening Drenthe

Provinciale Staten van Drenthe hebben de Provinciale omgevingsverordening Drenthe vastgesteld. Volgens de omgevingsverordening geldt dat een ruimtelijk plan aan een intensieve veehouderij een bouwvlak toe staat met een omvang van maximaal 1,5 hectare, waaronder mede begrepen alle voor de bedrijfsvoering noodzakelijke voorzieningen en de landschappelijke inpassing ervan, waarbij geldt dat de bedrijfsbebouwing – de bedrijfswoning uitgezonderd – uit 1 bouwlaag bestaat. Bij winst voor milieu of dierenwelzijn en landschappelijke inpassing mag dit worden vergroot tot 2 hectare.

2.3.5 Rijksbeleid

Het ruimtelijke rijksbeleid heeft geen directe invloed op het plangebied.

2.3.6 Conclusie

Het bouwvlak van de intensieve veehouderij heeft, waaronder de voor de bedrijfsvoering noodzakelijke voorzieningen en de landschappelijke inpassing ervan, na realisatie van de varkensstal een omvang van niet groter dan 1,5 hectare. Het plan voldoet daarmee aan de maximale omvang die volgens de Provinciale omgevingsverordening Drenthe is toegestaan. Voor voorliggende ruimtelijke onderbouwing kan geconcludeerd worden dat het plan niet in strijd is met het geldende gemeentelijke- en provinciale beleid, wanneer rekening wordt gehouden met bepaalde aspecten zoals de ruimtelijke, landschappelijke en milieutechnische inpassing. Hierop wordt nader ingegaan in de volgende hoofdstukken.

3.1.1 Bedrijfseconomische noodzaak

Op het perceel Oostersebos 15 in Schoonebeek wordt een gecombineerd akkerbouwbedrijf en varkenshouderij geëxploiteerd. In de nieuwe varkensstal worden 2976 vleesvarkens gehouden. Dit is ook het totale aantal varkens dat op het perceel wordt gehouden.

Bedrijfseconomisch gezien is het doel het verbeteren van het financieel economisch resultaat waardoor de continuïteit van het bedrijf op langere termijn gewaarborgd blijft en een gunstige concurrentiepositie ontstaat. Zowel door het vergroten van de omvang op zich als door schaalvoordelen wordt het doel bereikt. Opbrengstprijzen en daardoor de marges in de agrarische sector staan door allerlei externe factoren onder druk. Dat geldt tevens voor de varkenshouderij. Het vergroten van het productievolume leidt tot meer opbrengsten.

Vooral milieu- en dierenwelzijneisen leiden in de varkenshouderij tot een hogere kostprijs. Hierbij kan worden gedacht aan eisen voor het minimum oppervlakte per dier of aan maximale ammoniakuitstoot. Deze eisen leiden tot een hoger investeringsniveau en daarmee tot hogere kosten, met name in de varkenshouderij. Tegenover deze meerkosten staan geen meeropbrengsten. Zonder meer investeren in dergelijke maatregelen leidt daardoor uiteindelijk tot een negatief bedrijfsresultaat. Met de wijziging van het bedrijf is het mogelijk schaalvoordeel te behalen. Door de schaalvoordelen is het ondanks de dalende marges mogelijk de noodzakelijke investeringen te doen en een redelijk inkomen te behouden. Het bedrijf blijft zoeken naar verdere mogelijkheden om het bedrijfsresultaat verder te verbeteren. Met de voorgenomen uitbreiding ontstaat een omvang waarbij het bedrijf naar verwachting op langere termijn voldoende continuïteit heeft.

3.1.2 Dierenwelzijn

In de huidige samenleving zijn er verschillende concepten aanwezig waarbij strengere eisen gesteld worden aan het houden van dieren dan de wetgeving voorschrijft. Een voorbeeld van zo'n concept is het beter leven keurmerk. Daarnaast is er de Maatlat Duurzame Veehouderij (MDV). Deze maatlat stimuleert ondernemers om extra investeringen te doen in het kader van onder andere dierenwelzijn en omgeving. Een onderdeel van zowel het beter leven keurmerk als de MDV is de oppervlakte van de dieren. De dieren moeten meer ruimte krijgen dan volgens de wettelijke eisen is toegestaan. Om die reden worden er minder dieren aangevraagd in de stal dan dat er in kunnen op basis van de wettelijke eisen.

3.3.1 Uitgangspunten

Het bestemmingsplan en beleid geven uitgangspunten voor de ontwikkeling:

• Het bouwperceel, inclusief de voor de bedrijfsvoering noodzakelijke voorzieningen en de landschappelijke inpassing ervan, is na realisatie van de varkensstal niet groter dan 1,5 hectare.
• De uitbreidingsrichting van het bedrijf is aan de achterzijde en dient aan te sluiten bij het aanwezige bebouwingspatroon, waarbij tevens rekening dient te worden gehouden met het uitzicht van woningen.
• Goot- en bouwhoogte mogen ten hoogste respectievelijk 4,5 en 12 meter bedragen.
• Het streven is gericht op bescherming van de karakteristiek van de oude nederzetting (beschermd dorpgezicht). Relevant is het besloten karakter van de oude randveennederzettingen door dichte bebouwingslinten, veel opgaande geboomte, bosjes en perceelsrandbegroeiingen, gevarieerd bebouwingspatroon met waardevolle bebouwing in de oude nederzettingen en opstrekkende verkaveling.

De voorgestelde locatie van de nieuwe varkensstal is niet gelegen binnen het beschermd dorpsgezicht Oostersebos. Het plan heeft visueel hierop wel invloed. Vanaf de Oostersebos is er zicht op het bedrijfserf. Vanaf de westzijde is zicht op de nieuwe varkensstal vanaf de Prinsenhofweg en vanuit de (zuid)oostzijde vanuit Oostersebos. Vanaf dit zichtspunt is een wandelroute gelegen noordelijk naar het natuurgebied Oosteindsche Veen. Specifiek is er bij de aanvraag aandacht voor de landschappelijke inpassing van het bedrijfserf en de nieuwe varkensstal.

Afbeelding 5: Ligging locatie Oostersebos 15. Oranje gearceerd aangegeven de begrenzing van het beschermd dorpsgezicht. Rood omlijnd de voorgestelde locatie van de nieuwe varkensstal. Met groene pijlen het zicht vanaf de Prinsenhofweg (westzijde) en vanuit Oostersebos (oostzijde).

3.3.2 Bouwplan

De nieuwe varkensstal is ten opzichte van de kleinschaligere bebouwing in Oostersebos in verschijningsvorm groter en wordt achter op het bedrijfserf gesitueerd. De totaal benodigde bouwvlakgrootte is 1,5 hectare (inclusief de voor de bedrijfsvoering noodzakelijke voorzieningen en de landschappelijke inpassing ervan). Het bouwplan is qua kaprichting passend binnen de structuur van het landschap. Het is tevens passend bij de op de plankaart van het bestemmingsplan aangegeven indicatieve uitbreidingsrichting. De situatietekening van de nieuwe varkensstal is opgenomen als Bijlage 2 

Het plan sluit aan bij het aanwezige bebouwingspatroon, waarbij vanwege de ligging achter op het erf rekening is gehouden met het uitzicht van woningen. De nieuwe varkensstal wordt 15 meter achter de bestaande werktuigenberging gerealiseerd. De stal heeft een lengte van 89 meter en een breedte van 43,5 meter. De goothoogte is 3,1 meter en de bouwhoogte is 10,9 meter. Het bouwplan is opgenomen als Bijlage 3 en de inrichtingstekening (milieu) is opgenomen als Bijlage 4.

Afbeelding 6: Impressie bouwplan.

3.3.3 Landschappelijke inpassing

Ten behoeve van het bouwplan is een landschappelijk inpassingsplan gemaakt door Borgo, Tuin- en landschapsarchitectuur (Bijlage 5). Dit inpassingsplan is beoordeeld en akkoord bevonden. De verkavelingsstructuur is aanknopingspunt voor het aanbrengen van beplantingen. De varkensstal is zowel vanaf de Prinsenhofweg (westzijde) als vanuit Oostersebos (oostzijde) niet of nauwelijks zichtbaar. Hiermee heeft de realisatie van de varkensstal geen nadelige invloed op de oude nederzetting. De toe te passen beplantingen zijn inheemse soorten, passend in het landschap en bij Oostersebos.

Afbeelding 6: Landschappelijke inpassing.

De noordelijke beplantingssingel is een beplanting bestaande uit drie rijen op ruime afstand van de stal en op ruime afstand van de ontwateringssloot.

De zuidelijke singel die wordt aangelegd om de aanblik vanuit de Oostersebos te verzachten, is een twee-rijige singel.

Beide singels geven een beeld variërend in hoogte en in een afwisseling van soorten. Onderstaande foto van de groenstrook haaks op de Oostersebos (ten zuidoosten van het bedrijf), waar een wandelpad doorheen loopt, is opgenomen als referentiebeeld. Het mag in de wintermaanden wat transparant zijn.

Afbeelding 7: Groenstrook haaks op de Oostersebos (ten zuidoosten van het bedrijf).

De soort Zwarte els met katjes en zwart silhouet zorgt voor een natuurlijke uitstraling. Er wordt verder gebruik gemaakt van soorten als Eik, Zachte berk, Gelderse roos en Vogelkers. Alleen inheems plantmateriaal wordt toegepast.

In het landschappelijk inpassingsplan is een onderhoudsplan opgenomen. De uitvoering en de instandhouding van de landschappelijke inpassing is als voorwaardelijke bepaling opgenomen aan de omgevingsvergunning.

4.2.1 Gebiedsbescherming

In de Wet natuurbescherming (Wnb) is opgenomen dat deze wet aanhaakt bij de Wabo wanneer:

• 1. een activiteit plaatsvindt in of om een Natura 2000-gebied en deze activiteit de kwaliteit van de habitats en de habitats van soorten verslechtert (handelingen met gevolgen voor beschermde natuurgebieden), en/of;
• 2. een activiteit plaatsvindt waarbij in onvoldoende mate sprake is van het beschermen van inheemse plant- en diersoorten en het bewaken van de biodiversiteit tegen invasieve uitheemse plant- en diersoorten (handelingen met gevolgen voor beschermde plant- en diersoorten).

Wanneer het aanhaken van toepassing is, moet het bevoegd gezag voor de omgevingsvergunning de aanvraag doorsturen naar het bevoegd gezag voor de Wnb (Gedeputeerde Staten van de provincie) met het verzoek een verklaring van geen bedenkingen (vvgb) af te geven. De aanvrager van de omgevingsvergunning is zelf verantwoordelijk om vooraf na te gaan of een activiteit invloed heeft op Natura 2000-gebieden en/of beschermde flora en fauna.

Het vragen van een vvgb is niet nodig (aanhaken is niet van toepassing) wanneer al toestemming op basis van de Wnb is verkregen (vergunning en/of ontheffing op basis van de Wnb is verleend) of gevraagd op het tijdstip waarop de aanvraag voor een omgevingsvergunning is aangevraagd. Verder is het aanhaken niet van toepassing wanneer voor het voorgenomen project geen vergunning en ontheffing op grond van de Wnb nodig is.

Voor het voorgenomen project is op 16 april 2018 door Gedeputeerde Staten van Drenthe een vvgb afgegeven (Bijlage 7). De bijlagen van de aanvraag Wet natuurbescherming zijn opgenomen als Bijlage 8.

4.2.2 Soortenbescherming

Het uitgangspunt van de Wnb is dat er geen (opzettelijke) schade mag worden gedaan aan beschermde dieren of planten, tenzij dit uitdrukkelijk is toegestaan. De soortenbescherming binnen de Wnb is daarbij opgedeeld in drie beschermingsregimes: Vogelrichtlijnsoorten, Habitatrichtlijnsoorten en andere soorten. Bij beoordeling van de toelaatbaarheid van bouwwerken en/of andere activiteiten moet rekening worden gehouden met de mogelijke aanwezigheid van te beschermen dier- en plantensoorten. Er dient een ontheffing op grond van artikel 3.3, 3.8 en/of 3.10 Wnb te worden aangevraagd voor een (bouw)werkzaamheid of activiteit indien het volgende van toepassing is:

• uit gegevens of onderzoek blijkt dat er sprake is van verstoring of doden van (een) beschermde soort(en);
• het bouwwerk en/of de activiteit veroorzaakt beschadiging of vernieling van voortplanting- of rustplaatsen van dieren, danwel ontworteling of vernieling van plantensoorten;
• er kan geen gebruik gemaakt worden van een vrijstelling op grond van de Wet natuurbescherming;
• er kan niet gewerkt worden volgens een goedgekeurde gedragscode.

4.2.3 Onderzoek en conclusie

Door Exlan is een quickscan flora & fauna uitgevoerd. Dit onderzoek is toegevoegd als Bijlage 9. Dit onderzoek is beoordeeld en akkoord bevonden.

Het natuuronderzoek is gebaseerd op inventarisatiegegevens van derden, literatuuronderzoek en een verkennend veldbezoek aan het plangebied. Het beeld dat uit het onderzoek naar voren is gekomen vormt voldoende basis om gefundeerd uitspraken te doen over de gevolgen van de voorgenomen werkzaamheden voor beschermde soorten en gebieden.

Voor de bepaling van de effecten en voor de beantwoording van de vraag of men in strijd komt met de Wet natuurbescherming, wordt de relatie gelegd tussen het initiatief met deze wet door waar mogelijk antwoord te geven op de volgende vragen:

• 1. Heeft de voorgenomen activiteit directe gevolgen op de voortplantingslocatie of standplaats?
• 2. Heeft de voorgenomen activiteit indirecte gevolgen op de voortplantingslocatie of standplaats? En welk deel van het leefgebied wordt aangetast?
• 3. Heeft de ingreep een invloed op individueel, lokaal, regionaal of Nederlands niveau?
• 4. Blijven er voldoende alternatieve leefgebieden in het plangebied of in de omgeving over waar de soort naar toe kan uitwijken?

Het voornemen zal naar verwachting geen effect hebben op beschermde soorten. Binnen het plangebied komen geen beschermde dier- en plantensoorten voor. Uit de effectenbeschrijving blijkt dat er geen directe of indirecte gevolgen zijn van de voorgenomen activiteiten op de voortplanting en instandhouding van beschermde dieren en plantsoorten. Lokaal zullen niet specifiek beschermde diersoorten (muizen, vogels) uit het plangebied trekken op zoek naar een vervangende biotoop. Voor eventuele aanwezige soorten is in de omgeving voldoende vervangende biotoop aanwezig.

Voor aanvang van de werkzaamheden binnen het plangebied, dient derhalve geen ontheffing voor strikt beschermde soorten aangevraagd te worden. De werkzaamheden kunnen leiden tot een beschadiging of vernietiging van mogelijke verblijfplaatsen en/of verstoring van eventueel aanwezige soorten. De werkzaamheden brengen het voortbestaan van deze en algemene soorten echter niet in gevaar. Een ontheffing of eventuele compensatie is hier niet van toepassing.

Uit dit onderzoek blijkt dat de werkzaamheden binnen het plangebied geen significant negatief effect hebben op de natuurwaarden binnen het plangebied. Omdat er verwacht wordt dat geen strikt beschermde flora en fauna in het plangebied verblijven, zal de ingreep geen negatief effect hebben op deze soorten en hun omgeving. Voor het merendeel van de aanwezige of te verwachten beschermde soorten zijn de effecten gering.

4.3.1 Besluit milieueffectrapportage

De activiteit waarvoor vergunning wordt aangevraagd heeft betrekking op de realisatie (oprichting, uitbreiding of wijziging) van een installatie voor het fokken, mesten of houden van dieren met 2976 dierplaatsen voor vleesvarkens. Dit leidt tot een overschrijding van de drempelwaarden van onderdeel D van de bijlage van het Besluit milieueffectrapportage. Dit betekent dat een milieueffectrapport moet worden opgesteld wanneer de voorgenomen activiteit leidt tot belangrijke nadelige gevolgen voor het milieu. Bij besluit van 9 november 2017 is besloten dat het niet noodzakelijk is een milieueffectrapport op te stellen Bijlage 10.

4.3.2 Activiteitenbesluit

Binnen de inrichting vinden de volgende activiteiten plaats die vallen onder de werkingssfeer van het Activiteitenbesluit:

• lozen van hemelwater dat niet afkomstig is van een bodembeschermende voorziening;
• het in werking hebben van een stookinstallatie;
• opslag van mengvoer in silo's;
• opslag van drijfmest;
• het houden van landbouwhuisdieren in dierenverblijven;
• toepassing van emissiearme (huisvestings)systemen, waaronder een luchtwassysteem.

Voor deze inrichting houdt dit in dat - voor zover deze betrekking hebben op de genoemde (deel)activiteiten - moet worden voldaan aan de desbetreffende artikelen uit het Activiteitenbesluit en de daarbij behorende Activiteitenregeling.

4.3.3 Ammoniak

4.3.4 Geur

Toetsingskader

De aanvraag is getoetst aan de Wet geurhinder en veehouderij (Wgv) en de Regeling geurhinder en veehouderij (Rgv).

De volgende normen voor de geurbelasting en afstandseisen zijn van toepassing:

Ligging en aard geurgevoelig object	Afstandseis / norm	Waarde
Geen onderdeel veehouderij
In de bebouwde kom	norm	2 OUE/m3
In het buitengebied	norm	8 OUE/m3
In de bebouwde kom	afstand gevel/buitenzijde geurgevoelig object	100 meter
In het buitengebied	afstand gevel/buitenzijde geurgevoelig object	50 meter
Onderdeel veehouderij
In de bebouwde kom	Afstand emissiepunt-gevel	50 meter
In het buitengebied	Afstand emissiepunt-gevel	25 meter

Toetsing geurhinder

De geurhinder, die afkomstig is van de inrichting, is getoetst aan de normen voor de geurbelasting en de afstandseisen uit de Wet geurhinder en veehouderij. Wanneer in de gevraagde situatie aan de normen voor de geurbelasting en/of afstandseisen wordt voldaan, dan vormt geurhinder uit dierenverblijven geen weigeringsgrond voor de aanvraag.

Binnen de inrichting worden uitsluitend diercategorieën gehouden waarvoor geuremissiefactoren zijn vastgesteld (vleesvarkens).

Beoordeling dieren met geuremissiefactoren

Bij diercategorieën waarvoor geuremissiefactoren zijn vastgesteld in de geurregeling, moet met behulp van het verspreidingsmodel 'V-Stacks vergunning' de geurbelasting op het geurgevoelige object worden bepaald (Bijlage 11). In afwijking hiervan moet tot geurgevoelige objecten bij een andere veehouderij en objecten die op of na 19 maart 2000 hebben opgehouden deel uit te maken van een andere veehouderij een vaste afstand worden aangehouden (artikel 3, tweede lid, van de Wgv). Ook moet op grond van artikel 5 van de Wgv een afstand tussen het geurgevoelige object en de gevel van het dierenverblijf worden aangehouden; deze afstand bedraagt tenminste 50 meter ten opzichte van geurgevoelige objecten in een bebouwde kom en tenminste 25 meter ten opzichte van geurgevoelige objecten buiten een bebouwde kom.

Voor een object dat op of na 19 maart 2000 is gebouwd op een kavel die op dat tijdstip in gebruik was als veehouderij, en die is gebouwd in samenhang met het geheel of gedeeltelijk buiten werking stellen van deze veehouderij en in samenhang met de sloop van de bedrijfsgebouwen bij deze veehouderij, moet een op grond van de Wgv (artikel 14, tweede lid) een vaste afstand worden aangehouden. Deze afstand bedraagt voor objecten binnen een bebouwde kom tenminste 100 meter en voor objecten buiten een bebouwde kom tenminste 50 meter.

De maximale geurbelasting (norm) op een geurgevoelig object is vastgelegd in artikel 3, derde lid van de Wgv.

Berekening geurbelasting op omliggende woningen in OUE

Volgnummer	GGLID	Xcoordinaat	Ycoordinaat	Geurnorm	Geurbelasting
2	Oostersebos 4a	257 951	519 889	8,0	3,0
3	Oostersebos 4-4c	257 924	519 904	8,0	3,2
4	Oostersebos 9	257 729	519 986	8,0	2,1
5	Ooostersebos 11	257 832	519 936	8,0	2,4
6	Oostersebos 17	257 926	519 937	8,0	3,7
7	Oostersebos 19	258 148	519 853	8,0	2,5

Gewijzigde emissienormen gecombineerde luchtwassers

Op 1 mei 2018 is een ontwerp voor een wijziging van de Regeling geurhinder en veehouderij (Rgv) ter consultatie gelegd. In deze wijziging wordt voorgesteld om de geuremissiefactoren voor gecombineerde luchtwassers en één biologische luchtwasser te verhogen. De aanleiding hiervoor is een recent onderzoeksrapport van WUR over de reductiepercentages van luchtwassers in de praktijk. Bij stalsystemen voor vleesvarkens met toepassing van een gecombineerde luchtwasser is de geuremissiefactor verhoogd van 5,8 OUE/m3 naar 9,8 OUE/m3.

De te verwachten geurbelasting met toepassing van de gewijzigde emissiefactor is doorgerekend. Uit deze berekening blijkt, dat ook met toepassing van de verhoogde emissiefactor nog steeds aan het geldende toetsingskader van de Wgv kan worden voldaan. Er blijft eveneens sprake van een verbetering van het woon- en leefklimaat met betrekking tot de cumulatieve geurhinderbelasting.

Berekening geurbelasting op omliggende woningen in OUE met toepassing gewijzigde factor

Volgnummer	GGLID	Xcoordinaat	Ycoordinaat	Geurnorm	Geurbelasting
2	Oostersebos 4a	257 951	519 889	8,0	5,1
3	Oostersebos 4-4c	257 924	519 904	8,0	5,4
4	Oostersebos 9	257 729	519 986	8,0	3,6
5	Oostersebos 11	257 832	519 936	8,0	4,1
6	Oostersebos 17	257 926	519 937	8,0	6,3
7	Oostersebos 19	258 148	519 853	8,0	4,3

Conclusie geurhinder dierenverblijven

Uit de berekening met V-stacks vergunning zoals deze is opgenomen als bijlage bij deze vergunning (Bijlage 12), blijkt dat wordt voldaan aan de normen voor geurbelasting. Verder wordt aan de in artikel 3 en 5 van de wet geurhinder en veehouderij genoemde minimum afstanden voldaan. Bovenstaande is eveneens het geval na toepassing van de gewijzigde geuremissiefactor voor gecombineerde luchtwassers.

Cumulatieve geurhinder

In het kader van de ruimtelijke inpassing van het bedrijfsplan moet eveneens een beoordeling van het woon- en leefklimaat plaatsvinden als gevolg van cumulatieve geurhinder.

De kwaliteit van het woon- en leefklimaat ter hoogte van omliggende geurgevoelige objecten wordt mede bepaald door de cumulatieve geurhinder veroorzaakt door omliggende veehouderijen. De berekende cumulatieve geurhinder afkomstig van intensieve veehouderijen gelegen binnen een straal van 2 km rondom het Oostersebos 15, is weergegeven in een bijlage bij deze vergunning. Uit deze berekening blijkt dat de cumulatieve geurhinder ter hoogte van naburige woningen van derden, wordt bepaald door de voorgrondbelasting veroorzaakt door de nieuw te bouwen stal.

De berekende cumulatieve geurhinder in de gewenste situatie ter hoogte van de meest belaste woning Oostersebos 4a bedraagt 5,3 OUE. De individuele bijdrage van het bedrijf bedraagt op deze woning 3,0 OUE. De individuele bijdrage bedraagt in dit geval meer dan 50% van de totale cumulatieve belasting. In dergelijke gevallen moet de voorgrondbelasting als maatgevend worden beschouwd voor de beoordeling van het woon- en leefklimaat. Dit is vastgelegd in Bijlage 6 & 7 van de Handreiking bij de Wet Geurhinder en veehouderij. Volgens tabel A van deze Bijlage bedraagt het percentage gehinderden op basis van een achtergrondbelasting van 5,3 OUE 12%. Volgens tabel B bedraagt het percentage gehinderden op basis van de voorgrondbelasting van 3,0 OUE 15%. De milieukwaliteit ter hoogte van deze woning kan volgens Bijlage 7 van genoemde Handreiking worden gekwalificeerd als 'redelijk goed'.

Op Oostersebos 17 is de berekende voorgrondbelasting 3,7 OUE en de cumulatieve achtergrondbelasting 5,2 OUE. De milieukwaliteit ter hoogte van deze woning kan volgens Bijlage 7 van genoemde Handreiking op basis van de veroorzaakte voorgrondbelasting worden gekwalificeerd als 'matig'. In de bestaande situatie bedraagt de voorgrondbelasting op deze woning echter ruim 12 OUE. De milieukwaliteit op deze woning moet thans worden gekwalificeerd als 'extreem slecht'.

Beoordeling en conclusie cumulatieve geurhinder

Door de voorgenomen nieuwbouw treedt er een aanzienlijke verbetering op van het woon- en leefklimaat voor omwonenden. Er is in de gevraagde situatie sprake van een matig tot redelijke goede milieukwaliteit ter hoogte van omliggende woningen van derden.

4.3.5 Luchtkwaliteit

Bij de aanvraag zijn de resultaten gevoegd van een berekening voor luchtkwaliteit. Deze is toegevoegd als Bijlage 13.

Toetsingskader

In Titel 5.2 Wet milieubeheer en de bijbehorende bijlage 2 bij de Wet milieubeheer zijn grens- en richtwaarden gesteld aan de concentraties van een aantal stoffen in de buitenlucht op leefniveau, die als toetsingscriteria gehanteerd moeten worden. De grenswaarden hebben betrekking op de stoffen zwaveldioxide, stikstofdioxide, zwevende deeltjes (PM2,5 en PM10), lood, koolmonoxide en benzeen. Tevens is in deze bijlage een richtwaarde voor ozon gedefinieerd en zijn richtwaarden gegeven voor het totale gehalte in de PM10 fractie voor arseen, cadmium, nikkel en benzo(a)pyreen.

In beginsel dient ter beperking van de emissies BBT te zijn toegepast. Worden desondanks overschrijdingen van de grenswaarden verwacht en er is sprake van een in betekenende mate bijdrage van de inrichting, dan moet worden gezocht naar aanvullende eisen of alternatieven, waardoor de bijdrage van de inrichting per saldo niet groter wordt dan voor het te nemen besluit voor de vergunningverlening.

Op grond van artikel 5.16, eerste lid, van de Wet milieubeheer kan de vergunning alleen worden verleend, als aannemelijk gemaakt kan worden dat voldaan wordt aan (minimaal) één van de volgende criteria:

• er is geen sprake van een feitelijke of dreigende overschrijding van een grenswaarde;
• er is - al dan niet per saldo - geen verslechtering van de luchtkwaliteit;
• de bijdrage aan de concentratie van een stof is 'niet in betekenende mate' (NIBM);
• het project is genoemd of past binnen het NSL of binnen een regionaal programma van maatregelen.

Toetsing

De meest relevante luchtkwaliteitseisen voor agrarische inrichtingen hebben betrekking op zwevende deeltjes (PM2,5 en PM10). De stof stikstofdioxide komt voornamelijk vrij bij verbrandingsprocessen. Gezien de activiteiten van de inrichting kan worden gesteld dat geen of nauwelijks stikstofdioxide wordt uitgestoten. De andere genoemde stoffen (zwaveldioxide, lood, koolmonoxide, benzeen en ozon) zijn niet relevant bij een agrarisch bedrijf. Aan de grenswaarden die voor deze stoffen zijn vastgesteld, is niet getoetst. Gezien de aard van de inrichting (veehouderij) zullen deze niet worden overschreden.

Voor zwevende deeltjes zijn de volgende grenswaarden opgenomen:

• 24 uurgemiddelde grenswaarde van 50 µg/Nm3 voor PM10, waarbij geldt dat deze maximaal 35 keer per jaar mag worden overschreden;
• jaargemiddelde grenswaarde van 40 µg/Nm3 voor PM10;
• jaargemiddelde grenswaarde van 25 µg/Nm3 voor PM2,5.

Voor het berekenen van de concentratie van PM2,5 zijn nog niet in alle gevallen emissiefactoren bekend. Tot die tijd zal voor de beoordeling van PM2,5 worden uitgegaan van een publicatie van het Planbureau voor de leefomgeving. Op basis van een onderzoek van het RIVM (“Attainability of PM2,5 air quality standards, situation for the Netherlands in a European context, J. Matthijsen, B.A Jimmink, F.A.A.M de Leeuw en W. Smeets, Planbureau voor de Leefomgeving, Bilthoven 2009) wordt geconcludeerd dat wanneer aan de norm voor PM10 wordt voldaan, dit ook geldt voor de norm voor PM2,5. De veehouderijen zijn geen belangrijke bron van fijn stof uitstoot. Het aandeel PM2,5 binnen de uitgestoten hoeveelheid PM10 bij volièrestallen voor pluimvee bedraagt ongeveer 6% (zie rapport: Maatregelen ter vermindering van fijnstofemissie uit de pluimveehouderij; effect van een oliefilm op het strooisel in volièrehuisvesting voor leghennen, ASG, februari 2009, rapport 195). Als de luchtkwaliteit aan de PM10 normen voldoet, dan geldt dit ook voor de PM2,5 norm. Daarbij ligt de achtergrondconcentratie voor PM2,5 in Nederland ruimschoots onder de grenswaarde.

Op grond van art 2, tweede lid, van het Besluit NIBM kunnen gebieden en bronnen worden aangewezen die geen gebruik kunnen maken van NIBM. Het bedrijf is aangewezen als vergunningplichtige inrichting voor het houden van landbouwhuisdieren. Met het toepassen van een gecombineerde luchtwasinstallatie worden maatregelen getroffen om de emissie van fijn stof (PM10) uit dierenverblijven te reduceren. Uit toetsing van onderhavige aanvraag blijkt dat ten opzichte van de omvang van de vergunde fijn stofemissie een verbetering optreedt. Er is sprake van een afname van de emissie van fijn stof van 141 naar 92 kilogram per jaar. Er is met betrekking tot dit aspect sprake van een verbetering van de luchtkwaliteit.

De berekende concentratie fijnstof na uitbreiding ter hoogte van omliggende woningen van derden na bedraagt 16,5 µg/Nm3 . Dit is ver onder de maximaal toelaatbare norm van 40 µg/Nm3. Het aantal overschrijdingen van de 24 uurgemiddelde grenswaarde van 50 µg/Nm3 voor PM10 na uitbreiding bedraagt 6 dagen/jaar. Dit is ruimschoots onder de norm van maximaal 35 dagen/jaar.

Beoordeling en conclusie luchtkwaliteit

De uitbreiding van de veehouderij draagt niet in betekende mate bij aan de concentratie fijn stof in de buitenlucht. De veroorzaakte emissie van fijnstof neemt fors af en blijft ruimschoots onder geldende normen. Het aspect luchtkwaliteit vormt geen reden de gevraagde vergunning te weigeren.

4.3.6 Bodem

Voor wat betreft het aspect bodembescherming valt het bedrijf gedeeltelijk onder het Activiteitenbesluit. Het betreft de activiteiten die in hoofdstuk 3 van het Activiteitenbesluit zijn opgenomen. In het kader van deze vergunning hoeven de volgende activiteiten niet te worden beoordeeld:

• opslaan en overslaan van goederen (artikelen 3.31 tot en met 3.40);
• opslaan van agrarische bedrijfsstoffen (artikelen 3.45 tot en met 3.49);
• opslaan van drijfmest (artikelen 3.50 tot en met 3.52);
• houden van landbouwhuisdieren in dierenverblijven (artikel 3.122).

4.3.7 Geluid

4.5.1 Inleiding

Het plangebied ligt binnen het beheersgebied van het waterschap Vechtstromen. Waterhuishoudkundige consequenties van een plan mogen niet op de omgeving afgewenteld worden. Uitgangspunt is dat bij een bouwplan moet worden voorkomen dat er grond- of oppervlaktewateroverlast ontstaat en de kwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater niet negatief wordt beïnvloed. Voorkomen moet worden dat wateroverlast ontstaat in gebouwen.

In het kader van de ontwikkelingen van dit plan dient overleg gevoerd te worden met waterschap Vechtstromen. De wijze waarop de aanvrager het waterschap informeert over ruimtelijke plannen en om advies vraagt, hangt sterk af van de aard van het plan. In de waterparagraaf dienen de keuzes in ruimtelijke plannen ten aanzien van de waterhuishoudkundige aspecten gemotiveerd worden beschreven. Het wateradvies van het waterschap moet daarin zijn meegenomen.

4.5.2 Watertoets

De watertoets is aangevraagd bij het waterschap Vechtstromen. Uit deze toets volgt de normale procedure. In het kader van de watertoets heeft het waterschap een aantal opmerkingen gegeven die in deze waterparagraaf zijn verwerkt. De complete watertoets is toegevoegd als Bijlage 15.

4.5.3 Waterhuishouding

4.5.4 Waterwet

Voor alle ingrepen in de waterhuishouding moet tijdig een vergunning worden aangevraagd of een melding worden ingediend in kader van de Waterwet. Het voorliggende plan voorziet wellicht in de bouw van enkele obstakels in de beschermingszone.