direct naar inhoud van 3.3 Landschap en cultuurhistorie
Plan: Bestemmingsplan Emmen, Centrum-West
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0114.200909054-0701

3.3 Landschap en cultuurhistorie

3.3.1 Normstelling en beleid

Het rijksbeleid ten aanzien van landschap en cultuurhistorie is vastgelegd in het programma Mooi Nederland en de Agenda Landschap. Uitgangspunt van deze beleidsstukken is dat verstedelijking zoveel mogelijk moet worden gebundeld en dat er meer aandacht moet zijn voor de ontwerpkwaliteit van stedelijke elementen in het landschap. Daarnaast zijn in de Nota Ruimte gebieden benoemd als Nationaal Landschap. Hiervoor geldt een expliciet toetsingskader, waarbij ontwikkelingen de kernkwaliteiten van het landschap niet mogen verstoren.

Ook in het Provinciaal Omgevingsplan (POP) van Drenthe vormt landschap een speerpunt. Er zijn geen expliciete normen vastgelegd. Bij ontwikkelingen dient rekening te worden gehouden met de leesbaarheid van het landschap.

3.3.2 Toetsing en conclusie

In het MER zijn de gevolgen van de ontwikkeling op het omliggende landschap in beeld gebracht. Daarnaast is aandacht besteed aan de aardkundige waarden in het plangebied.

Visueel-ruimtelijke kenmerken van het landschap

Het plangebied is gelegen in een gebied dat van oorsprong kan worden aangemerkt als esdorpenlandschap. Essen zijn cultuurhistorisch waardevolle landschapselementen die in Drenthe zo veel mogelijk gevrijwaard worden van ontwikkelingen zoals bebouwing, nieuwe wegen of bossen. Wat betreft de Noordbargeres, waarbinnen het plangebied is gelegen, is vijftig jaar geleden echter al een andere koers ingezet. Deze heeft een groot deel van de bepalende kenmerken van een es reeds verloren (openheid, heldere begrenzing, bolle ligging en verschil binnen en buiten de es).

Cultuurhistorisch waardevolle structuren en elementen

Het verdwijnen van het agrarische gebruik van de Noordbargeres en het vestigen van andere functies (waterwinning, wegen, bebouwing, dierenpark locatie Es), heeft zijn weerslag gehad op de cultuurhistorisch waardevolle structuren en elementen op de es.

De oude verkaveling van agrarische percelen op de es en verschillende (onverharde) paden, zijn al in een vroeg stadium verdwenen. Door het toevoegen van bebossing, beplanting, bebouwing en wegenaanleg (met name de Ermerweg) is later ook de relatie met de esdorpen Noordbarge en Westenesch verstoord.

Aardkundige waarden

Het plangebied ligt op een uitloper van de Hondsrug, een aardkundig waardevolle structuur. In het plangebied is reliëf duidelijk aanwezig; oostelijk ligt het hoogste gedeelte, westelijk (nabij het Oranjekanaal) ligt het gebied 6 à 7 meter lager. De beleving van de aardkundige structuur is reeds sterk verminderd door de bosstroken op het terrein van de Waterleiding Maatschappij Drenthe en door de vestiging van het dierenpark (locatie Es). De voorgenomen activiteit leidt ertoe dat deze beleving verder vermindert. Door de aanleg van het dierenpark (grondverzet, aanbrengen beplanting en bebouwing) zal het reliëf in het plangebied veranderen en zal een aantal zichtlijnen verdwijnen die er nu nog zijn. Aan de westzijde van het plangebied zullen voedselgewassen worden geteeld; hier blijft het zicht op het omringende landschap enigszins gehandhaafd. Ook zal het hoogteverschil zichtbaar blijven door het behouden van minimaal één zichtlijn van hoog naar laag.

3.3.3 Uitgangspunten bestemmingsplan

Uit het bovenstaande blijkt dat de landschappelijke en cultuurhistorische elementen van het landschap in en rondom het plangebied reeds in verregaande mate zijn verstoord. In het kader van het MER is een landschapsvisie opgesteld (zie hoofdstuk 5) waarin een voorstel voor landschappelijke inpassing van de voorgenomen activiteit wordt gedaan.