direct naar inhoud van 3.1 Archeologie en monumenten
Plan: Emmen, Emmerdennen
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0114.2010041-0701

3.1 Archeologie en monumenten

3.1.1 Algemeen

Per 1 september 2007 is de Monumentenwet 1988 gewijzigd ter uitvoering van het verdrag van Malta. Het verdrag vraagt om bescherming van het archeologisch bodemarchief tegen bodemverstoringen als gevolg van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. De Monumentenwet verplicht gemeenten om bij het opstellen van nieuwe planologische regelingen rekening te houden met de te verwachten en de aanwezige archeologische waarden. Behoud van die waarden is het uitgangspunt.

3.1.2 Archeologische waarden in het plangebied
3.1.2.1 Archeologische verwachtingswaarde

Volgens de Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW), de Archeologische Monumentenkaart (AMK) en de Archeologische verwachtingskaart van Emmen (Steekproef) hebben de Emmerdennen een middelhoge en hoge archeologische verwachting, figuur 3-1.

3.1.2.2 Archeologische Waarden (AMK terreinnen)

In de Emmerdennen zijn meerdere archeologische monumenten bekend. Gelegen aan de Boslaan is het restant van hunebed D45 (AMK-nr 514), gedateerd in het Neolithicum. In de directe omgeving van het hunebed is een Fels-Rechteckbijl uit de periode Neolithicum-Bronstijd gevonden (waarneming 302410). Vanaf ca. 3700 v. Chr. vestigden zich de Trechterbekers, de hunebedbouwers, zich in Drenthe. Aangenomen wordt dat deze bouwers hiervoor de hoogste plekken, zandkoppen, in het landschap kozen met water in de buurt. Op deze koppen moeten ook de toenmalige nederzettingen worden gezocht. In het plangebied bevinden zich verder een aantal grafheuvels uit de periode Laat-Neolithicum tot IJzertijd. In deze periode werden de doden gecremeerd en de urnen bijgezet in grafheuvels. Losse grafheuvels zijn aangetroffen op diverse locaties nabij de Oude Roswinkelerweg (AMK-nrs. 2069, 9685, 9693-9695, 9697, 9698 en 16034) en nabij de Sparrenlaan (AMK-nrs. 9699, 9700). Een grote grafheuvelgroep uit de IJzertijd bevindt zich direct ten oosten van de Emmerdennen (AMK-nr. 16674, 510 en 9702-9708). Tussen de Weerdingestraat en de Gravenveldweg bevind zich verder een urnenveld uit de Bronstijd-IJzertijd (AMK-nr 507).

In het plangebied zijn daarnaast diverse vondsten bekend uit deze perioden waaronder enkele prehistorische hamerbijlen uit de Late Bronstijd tot Midden-IJzertijd (Archiswaarnemingen 34, 46 en 50).

afbeelding "i_NL.IMRO.0114.2010041-0701_0003.png"

Figuur 3-1: Archeologische verwachtingen Emmerdennen

3.1.2.3 Onderzoeken

In het plangebied zijn in recente perioden slechts enkele archeologische onderzoeken uitgevoerd (onderzoeksmeldingsnrs. 15100, 19114). Hier zijn geen vervolgonderzoeken uit voortgekomen. Naar de diverse monumenten zijn in het verleden vaak veelvuldig onderzoek gedaan zoals het archeologisch onderzoek bij het hunebed D45 dat in 1957 heeft plaatsgevonden door prof. dr. A.E. van Giffen. Oorspronkelijk bestond dit hunebed uit negen dekstenen en twintig zijstenen. Aan het einde van de 19eeeuw werd het zwaar beschadigd door sloopwerkzaamheden. Daarnaast heeft in 2006 een verkennend archeologisch onderzoek plaatsgevonden door het ARC aan de Boslaan 21. Hierbij werd een grotendeels verstoorde bodem aangetroffen.

Gezien de ligging van het plangebied is de kans aanwezig om archeologische resten aan te treffen vanaf het Paleolithicum tot aan de Nieuwe Tijd. Om die reden is het gewenst om bij planontwikkelingen de gaafheid van het bodemprofiel te toetsen door middel van verkennend veldonderzoek.

afbeelding "i_NL.IMRO.0114.2010041-0701_0004.png"

Figuur 3-2: Archeologische waarden en monumenten

3.1.3 Monumenten

Binnen het plangebied liggen geen gebouwde monumenten.

3.1.4 Conclusie

Op grond van de bekende historische, aardkundige en archeologische gegevens kan aan het plangebied Emmen, Emmerdennen archeologisch waarden en verwachtingen worden toegekend. Op de verbeelding worden deze waarden in het gebied met de dubbelbestemming Waarde - Archeologie vastgestelde waarde en de dubbelbestemming Waarde - Archeologie Verwachtingswaarde worden aangegeven. Dit houdt in dat bodemingrepen in principe vooraf worden gegaan door archeologisch bureauonderzoek en verkennend bodemonderzoek. Gemeente Emmen hanteert tot de invoering van eigen gemeentelijk archeologiebeleid de regelgeving van de provincie. Op grond van inhoudelijke overwegingen en expert judgement hanteert de provincie Drenthe een vrijstellingsmogelijkheid van 500 meter². Daarbij dienen de volgende uitgangspunten te worden gehanteerd:

  • het gaat om het totaal aan te verstoren bodemoppervlak binnen een plangebied of bouwblok van een samenhangend project dat niet opgedeeld kan worden in deeluitwerkingen;
  • de vrijstelling geldt voor gebieden met een lage (alleen beekdalen), middelhoge en hoge archeologische verwachtingswaarde, zoals aangegeven op de IKAW, tenzij binnen een afstand van 50 meter een AMK-terrein aanwezig is;
  • de vrijstelling geldt niet voor bekende vindplaatsen die op de AMK van Drenthe staat aangegeven; uitzondering hierop zijn de historische kernen die op de AMK staan aangegeven als 'terrein van hoge archeologische waarde'. Voor deze terreinen is een vrijstelling van 70 meter² mogelijk.

Indien de provinciale ontheffingsbevoegdheid niet van toepassing is op de voorgenomen bodemverstoring moet door de veroorzaker een inventariserend archeologisch veldonderzoek wordt uitgevoerd. Dit onderzoek kan aangeven of het gebied vrij van archeologie is of dat er waarden zijn waar rekening mee dient worden gehouden.1
Daarnaast worden de monumenten als Waarde- Archeologie monument aangegeven.

Ten behoeve van het gemeentelijk archeologiebeleid voor de gemeente Emmen wordt momenteel een archeologische beleidsadvieskaart gemaakt waarop door de gemeente maatregelen worden weergegeven bij bodemverstorende activiteiten. De beleidsadvieskaart is gebaseerd op een gedetailleerde archeologische verwachtingenkaart die verder is uitgewerkt dan de IKAW. Zowel de archeologische verwachtingen als de vrijstellingseisen zullen daarbij veranderen ten opzichte van het huidige provinciale beleid. Op het moment dat dit beleid in werking treedt komt het provinciale beleid te vervallen.