direct naar inhoud van 4.1 Ontstaansgeschiedenis
Plan: Klazienaveen
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0114.2009032-0701

4.1 Ontstaansgeschiedenis

Historie van Klazienaveen

Klazienaveen is zoals meerdere dorpen ten zuiden en oosten van Emmen, een veendorp. Het dorp is in de afgelopen honderd jaar ontstaan door de veenontginningen. Rond 1889 was de Verlengde Hoogeveense Vaart tot aan de huidige Dordsebrug gerealiseerd. Na voltooiing van het Van Echtenskanaal tot aan de Duitse grens kwam de vervening op volle toeren. Een deel van de arbeidersbevolking volgde de vervening door de regio, anderen vestigden zich langs de gegraven kanalen en trachten een bestaan op te bouwen in de turfwinning, turftransport, turfverwerkende industrie of in de landbouw. De kernen ontstonden vooral ter plekke van dwarsverbindingen op het kanaal waar winkels, kerken en openbare gebouwen goed bereikbaar waren vanuit meerdere richtingen. Zo ontstond Klazienaveen tussen de Dordsebrug en de Trambrug. Klazienaveen heeft lange tijd vrij geïsoleerd gelegen tot aan de realisatie van de tram naar Erica. Later kwam er ook een verbinding met Ter Apel.

De middenstand vestigde zich voornamelijk aan de zuidkant van het Van Echtenskanaal. Een reden hiervoor was dat de grond ten zuiden van het kanaal door de heren Van Echten uit Hoogeveen goedkoper werd verkocht dan de grond ten noorden van het kanaal.

De oorspronkelijke naam van een deel van het veengebied was Barger Oosterveen. Klazienaveen dankt zijn naam aan Klaziena, de vrouw van W.A.Scholten. De familie Scholten was eigenaar van het Smeulveen, ook wel Klazienaveen genaamd, ten oosten van Emmen. Ze hebben het Scholtenskanaal gegraven en De Purit, de Turfstrooiselfabriek Maatschappij Klazienaveen, opgericht. Daarnaast hebben ze gezorgd voor een (houten) school en kerk, een onderwijzerswoning en een kruidenierswinkel en hebben daarmee hun stempel op het dorp gedrukt.

De rol van Klazienaveen, als streekverzorgend centrum van zuidoost Drenthe, bleef ook na de voltooiing van de vervening intact. Enkele bedrijven vestigden zich na de Tweede Wereldoorlog in Klazienaveen toen het werd aangewezen als industriekern. Hierdoor groeide de behoefte aan meer woningen. Binnen enkele jaren werd het historische veenkoloniale lint omgeven door gebieden met projectmatige uitbreidingswijken. Deze grootschalige uitbreidingen vergrootten de behoefte aan voorzieningen zoals scholen, kerken, buurthuizen en dergelijke. Deze voorzieningen zijn veelal aan de achterzijde van de bebouwing aan het Van Echtenskanaal gerealiseerd, op de grens van oud en nieuw.

Ruimtelijke kwaliteit

Ruimtelijke kwaliteit wordt ervaren indien binnen een samenhang van elementen een rijkdom aan indrukken kan worden opgedaan. Kernbegrippen daarbij zijn structuur, identiteit en belevingswaarde.

De ruimtelijke basiskwaliteit bepaalt de ruimtelijke identiteit (herkenbaarheid) van woon- en verblijfsgebieden als gevolg van specifieke ruimtelijke karakteristieken. Ruimtelijke karakteristieken zijn onder andere; karakteristieke stedenbouwkundige structuren, bebouwingstypologieën en verschijningsvorm van de bebouwing. Het samenspel van verschillende gebieden met hun eigen ruimtelijke identiteit bepalen de identiteit van een kern.

Karakter van Klazienaveen

De karakteristieken van Klazienaveen zijn samen te vatten onder ;

  • een rechthoekig kavelpatroon;
  • openheid, overzicht;
  • kanalen;
  • beplante linten;
  • compactheid van het dorp;
  • groene ruimtes in het dorp;
  • herkenbaarheid van de historische linten;

Kenmerken van de ruimtelijke kwaliteit zijn in Klazienaveen zijn:

  • herkenbare rooilijnen
  • architectonische eenheden
  • relatie/invloed van de kanalen
  • groene ruimtes in het openbaar gebied beplante linten dorp